Zrozumieć świat. Książki o Rosji, Ukrainie i geopolityce

W obliczu wojny Rosji z Ukrainą wiele osób poszukuje książek, które pomagają zrozumieć obecną wojnę w Ukrainie w każdym możliwym kontekście – od postaci Władimira Putina, przez sytuację geopolityczną Europy środkowo-wschodniej, aż po kulturę i historię samej Ukrainy. Oto tytuły, które mogą w tym pomóc.

Autor: Robert Szymczak

„Opór”, Paweł Pieniążek

Najnowsza książka Pawła Pieniążka – cenionego reportera wojennego – to przejmująca relacja z wojny w Ukrainie. Autor skupił się w niej przede wszystkim na oddaniu obrazu zwykłych ludzi, którzy z dnia na dzień zostali uwikłani w konflikt. Pieniążek towarzyszy im na froncie, daje przestrzeń na wypowiedź, pokazanie siebie, swojej historii i emocji. Bez podbijanej sztucznie dramatyczności czy szukania sensacji, ale ze szczerością, empatią i zrozumieniem godnym dziennikarstwa najwyższej próby. Ważna, zostająca w pamięci lektura.

„Zełenski”, Wojciech Rogacin

Książka o Ukrainie, która przybliży polskim czytelnikom historię prezydenta Ukrainy – jego drogę do wielkiej polityki, artystyczną przeszłość, a nawet czasy dzieciństwa czy otoczenie, w jakim się wychował. „Zełenski” to także próba wytłumaczenia, w jaki sposób bohater książki zdobył tak wielkie społeczne poparcie oraz kim jest prywatnie. Autorem biografii „Zełenski” jest Wojciech Rogacin – dziennikarz wyspecjalizowany w tematyce polityki zagranicznej, redaktor naczelny Polski Times i Agencji Polska Press. Świetnie napisana, poparta ogromnym researchem książka, którą szczególnie warto przeczytać.

„Wowa, Wołodia, Władimir. Tajemnice Rosji Putina”, Krystyna Kurczab-Redlich

Książka Krystyny Kurczab-Redlich – reportażystki, znawczyni Rosji i autorki filmów dokumentalnych – to drobiazgowe i wielowątkowe spojrzenie na życie i karierę Władimira Putina. Autorka z właściwym sobie dziennikarskim wyczuciem przedstawia fakty z życia prezydenta Rosji oraz jego liczne powiązania. Inteligentnie kreśli portret psychologiczny oraz szuka odpowiedzi na kluczowe pytania dotyczące podejścia do władzy, sposobu myślenia i strategii prowadzenia geopolityki. A wszystko to rozpisane przejrzyście i z ogromnym poparciem w źródłach.

„Nadchodzi III wojna światowa”, Jacek Bartosiak, Piotr Zychowicz

Dwaj popularni publicyści historyczni przygotowali wywiad-rzekę, w którym dyskutują na temat współczesnej geopolityki oraz zastanawiają się, jak Polska może się odnaleźć w przypadku narastających napięć między Stanami Zjednoczonymi a Chinami. „Nadchodzi III wojna światowa” to zbiór 12 różnych rozmów na tematy bieżące. Autorzy kreślą rozmaite scenariusze przyszłości, zastanawiają się nad prawdopodobnymi reakcjami ze strony największych współczesnych mocarstw oraz walki o dominację gospodarczą, która toczy się na naszych oczach. Spierają się, dyskutują, ale też proponują możliwe rozwiązania. Dla osób zainteresowanych tematem – interesująca pozycja.

„Trolle Putina”, Jessikka Aro

Książka, która w rzeczowy a jednocześnie maksymalnie klarowny sposób przedstawia kwestie cyberbezpieczeństwa i zagrożeń płynących z wykorzystania nowych technologii w działaniach politycznych oraz okołowojennych. Jessika Aro omawia całą masę działań i narzędzi, z których w ostatnich latach korzystają rosyjscy specjaliści – od prostych fake newsów i spreparowanych komentarzy na social mediach, aż po rozbudowane kampanie nienawiści wobec politycznych adwersarzy, cyberprzestępczość i metody szpiegowskie. „Trolle Putina” wzmacniają czujność, pokazują, jak internet i my sami jako użytkownicy możemy być wykorzystywani do czyiś celów politycznych.

„Apartament w hotelu Wojna. Reportaż z Donbasu”, Tomas Forro

Przejmująca relacja z samego serca wojny w Donbasie. Trudno nie docenić odwagi reporterskiego zaangażowania autora – Tomas Forro trafił do samego centrumkonfliktu i przeprowadził wywiady z osobami zaangażowanymi po obu stronach. Dzięki temu powstał reportaż, który z jednej strony przedstawia szerokie spojrzenie na sytuację geopolityczną na wschodzie Ukrainy, a z drugiej pozostaje intymną opowieścią o konkretnych osobach – ich strachach, nadziejach i potwornej codzienności, z którą muszą się mierzyć.

„Ludzie Putina. Jak KGB odzyskało Rosję i zwróciło się przeciwko Zachodowi”, Catherine Belton

Catherine Belton – dziennikarka śledcza i wieloletnia korespondentka „Financial Times” – stworzyła nie tyle książkę o Putinie, ile bogatą i poprzedzoną ogromnym researchem analizę putinizmu i współczesnej Rosji – mówi historycznej genezie, przemianach, jakie się w niej dokonały w przeciągu ostatnich dekad oraz wewnętrznych rozgrywkach u szczytu. „Ludzie Putina” są opowieścią o budowaniu politycznej narracji, powolnym planowaniu i przejmowaniu kolejnych elementów władzy oraz konsekwencjach, jakie za tym idą. Dobra książka dla wszystkich szukających źródeł obecnego stanu Rosji.

„Ukraińskie fantazje. Reportaże z Ukrainy”, Katarzyna Węglicka

Katarzyna Węglicka zabiera nas w podróż po wschodniej i południowej Ukrainie – odkrywa przed nami miejsca nieznane, opowiada o swoich doświadczeniach z podróży, pokazuje polsko-ukraińskie relacje oraz elementy odległej historii. „Ukraińskie fantazje” książka bardzo osobista, a jednocześnie napisana z historycznym zacięciem i szerszą perspektywą w tle. Pełna subiektywnego spojrzenia i zachwytu nad lokalną społecznością, kulturą i historią.

„Najdłuższe czasy”, Wołodymyr Rafiejenko

Ważna pozycja jednego z najpopularniejszych ukraińskich pisarzy. „Najdłuższe czasy” z jednej strony można uznać za swoiste rozliczenie z Wojną w Donbasie, a z drugiej próbę spojrzenia na tworzenie się współczesnej Ukrainy oraz emocje jej mieszkańców związane z Rosją. Powieść Rafiejenki odbiła się głośnym echem w samej Ukrainie i pod wieloma względami polaryzowała czytelników. Nam pozwala na unikalny wgląd w artystyczny dyskurs dotyczący relacji na linii Ukraina-Rosja.

Zainteresował cię temat? Więcej dowiesz się w naszej recenzji „Książka Tygodnia: „Najdłuższe czasy”.

„Polak z Ukrainy”, Dima Garbowski

Osobista historia Dimy Garbowskiego – ukraińskiego imigranta, który kilka lat temu wybrał życie w Polsce. Autor z wrodzoną charyzmą i bezpretensjonalną szczerością opowiada o początkach życia w naszym kraju, drodze jaką musiał przejść z rodziną, żeby na dobre się tutaj osiedlić i uczuciach, jakie targały nim na każdym etapie realizowania tej decyzji. Jednocześnie „Polak z Ukrainy” to fantastyczne spojrzenie na kwestię imigracji jako takiej – znajdziemy tu odpowiedzi „z pierwszej ręki” na pytania, które mogą czytelnikowi krążyć po głowie w kontekście migracji obcokrajowców do Polski. Wciągająca, intymna, otwierająca oczy książka.

„Jądro dziwności. Nowa Rosja”, Peter Pomerantsev

Peter Pomerantsev prowadzi nas do serca putinowskiej Rosji i zadaje pytania dotyczące współczesnego rosyjskiego społeczeństwa. Przygląda się przemianom, jakie zaszły w ciągu ostatnich lat i podkreśla absurdy życia codziennego. W „Jądrze dziwności” Rosja Putina jawi się nam jako kraj absurdów, na równi intrygujący i niepokojący, w którym ogromne bogactwo koegzystuje z równie wielką biedą. Kraj, w którym sama polityka balansuje na granicy surrealizmu, staje czymś pomiędzy karykaturalną propagandą a telewizyjną rozrywką.

„Peter Pomerantsev, jeden z najbłyskotliwszych obserwatorów Putinowskiej Rosji, opisuje obsesję tego kraju na punkcie iluzji i przepychu, ale też jego niebezpieczne, pozbawione moralności jądro, które kryje się pod powierzchnią. To elektryzująca, przerażająca książka” – mówi o „Jądrze dziwności” Anne Applebaum

„Krym, Donieck, Ługańsk 2014-2015”, Michał Klimecki

Książka Michała Klimeckiego wydana w ramach serii „Historyczne Bitwy” to dogłębna, naukowa analiza początków konfliktu rosyjsko-ukraińskiego, który rozpoczął się w 2014 roku. Michał Klimecki – profesor i specjalista historii wojskowości – rozkłada geopolityczną sytuację wschodniej Ukrainy na czynniki pierwsze. Pokazuje przyczyny wybuchu walk i sięga do historycznych źródeł geopolitycznych napięć, żeby dać nam jak najszerszy obraz sytuacji sprzed ośmiu lat. Dobry wybór dla kogoś, kto szuka publikacji o akademickim charakterze i bogatej w źródła.