Naukowe filmy i seriale, które przybliżają nam kosmos

Wszechświat fascynuje człowieka od starożytności, jednak dopiero odkrycia ostatnich kilku stuleci dają nam coraz lepszy obraz tego, skąd przyszliśmy oraz dokąd zmierzamy. Podbój kosmosu jest tematem niezliczonych filmów, seriali, książek, komiksów czy gier komputerowych, mniej lub bardziej odwołujących się do faktycznych naukowych danych. Przygotowaliśmy więc zestawienie filmów i seriali o kosmosie, typowo naukowych, które przybliżają istotę wszechświata.

Autorka: Olga Wadowska

Najlepsze popularno-naukowe filmy o kosmosie

„Magia Wszechświata”, prod. BBC

Dokumenty wyprodukowane przez brytyjskiego nadawcę publicznego polecać można w zasadzie w ciemno: świetnie przygotowane, doskonale sprawdzone faktograficznie, zachwycające zdjęciami i wciągające fabułą. „Magia wszechświata” nie jest tu żadnym wyjątkiem: naukowe fakty są podane w przystępny, ale wciąż niezwykle interesujący sposób, a strona wizualna nie pozwala oderwać wzroku od ekranu. Cofamy się do początków wszechświata, czyli o zawrotne 13 miliardów lat, szukając odpowiedzi na nurtujące ludzkość od tysięcy lat pytania: skąd przyszliśmy, dokąd zmierzamy i, przede wszystkim, dlaczego jesteśmy tu, gdzie jesteśmy? Przewodnikiem jest Brian Cox, profesor fizyki cząstek elementarnych na Wydziale Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Manchesterze, który w prosty, ciekawy sposób przybliża nawet najbardziej skomplikowane hipotezy i zagadnienia.

„Lądowanie na księżycu”

Chcąc wskazać najbardziej medialne i najbardziej przełomowe wydarzenie w historii podboju wszechświata mamy tylko jeden wybór. W lipcu 1969 roku trzech amerykańskich astronautów - Neil Armstrong, Buzz Aldrin i Michael Collins - zapisali się w historii jako symbol dominacji USA w kosmosie. Pierwszym człowiekiem, który postawił stopę na księżycu był Armstrong, po nim zaszczyt ten spotkał Aldrina. Misje załogowe lądowały tam jeszcze sześciokrotnie, jednak żadnej nie towarzyszyła taka antycypacja, jak ta Apollo 11. „Lądowanie na księżycu” to jeden z tych filmów o kosmosie, który opowiada o tym niezwykle istotnym i prawdziwie fascynującym wydarzeniu w historii ludzkości, skupiając się na samym starcie i locie, które były niesamowicie wymagające i stresujące. Za sprawą archiwalnych materiałów NASA i zachowanych transmisji amerykańskich stacji telewizyjnych przenosimy się w czasie, mogąc poczuć te same emocje, które towarzyszyły widzom ponad 50 lat temu.

„Wyprawa na Słońce”, prod. National Geographic

Od dziecka uczymy się, że jest sprawcą wszelkiego życia na naszej planecie, dawcą życiodajnej energii i, jednocześnie, niezwykle niebezpiecznym tworem, którego stopniowe wygaśnięcie doprowadzi do naszej zagłady. W sierpniu 2018 roku na orbitę wyniesiona została sonda Parker Solar Probe, której zadaniem jest wykonanie pomiarów bezpośrednio wewnątrz korony słonecznej. Wiedza, która zostanie w ten sposób pozyskana, ma wreszcie dać nam odpowiedzi na nurtujące od lat pytania na temat tak bliskiej nam, a tak pełnej tajemnic gwiazdy.

„Słońce ciągle się zmienia, jest cały czas w ruchu, czasem przechodzi przez bardzo brutalne okresy, jest bardzo dynamiczną gwiazdą”

- mówi w dokumencie „Wyprawa na Słońce” Alex Young z NASA Goddard Space Flight Center. Produkcja ta ujawnia zarówno kulisy tej pionierskiej misji, ale także tłumaczy istotność zagadnień, które dzięki danym pozyskanym przez Parker Solar Probe uda się wyjaśnić.

„Ziemia: Potęga planety”, prod. BBC

Fascynacja kosmosem to nie tylko dalekie wyprawy w nieznane i wciąż niejasne prawa fizyki. To także nasze najbliższe otoczenie, czyli planeta, którą zamieszkujemy. Szkocki geolog, związany z UNESCO doktor Ian Stewart snuje opowieść o historii Ziemi, która rozpoczęła się 4,7 miliarda (!) lat temu. Pięcioodcinkowy serial odsłania fascynującą historię naszej planety, skupiając się na jej fenomenach: wulkanach, atmosferze, warstwie lodowej i oceanach. Stawia też ważne pytania dotyczące roli Ziemi we wszechświecie i jej przyszłości. „Ziemia: Potęga planety” to podróż po całym globie, podróż w jego głąb i podroż w przestrzeń kosmiczną, opatrzona cennym, fachowym i zrozumiałym komentarzem. Serial wyprodukowała BBC; nagrodzony został statuetką BAFTA.

„NASA: Blaski i cienie podboju kosmosu”, prod. Planete

Kiedy myślimy o misjach kosmicznych i poznawaniu wszechświata, jako pierwsza do głowy przychodzi nam właśnie ta amerykańska agencja rządowa. NASA: National Aeronautics and Space Administration, czyli Narodowa Agencja Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej, powstała w 1958 roku jako element wyścigu militarnego między USA a Związkiem Radzieckim. „NASA: Blaski i cienie podboju kosmosu” to historia rozwoju samej Agencji, analiza jej struktur oraz przyjrzenie się specyfice jej pracy. Autorzy skupiają się jednak nie tylko na wzniosłości idei towarzyszących działalności NASA i osiągnięciom, które ma na koncie, ale także ciemniejszej stronie jej działalności, operacjach, które zakończyły się niepowodzeniem oraz politycznych naciskach, które towarzyszyły tej instytucji w zasadzie od początku jej istnienia. Ogromnym atutem filmu są materiały archiwalne oraz osoba narratora oprowadzającego nas po świecie NASA, francuskiego fizyka Jacquesa Villaina.

„Planety”, prod. BBC

Kolejna warta polecenia produkcja brytyjskiego nadawcy publicznego, która skupia się na planetach Układu Słonecznego oraz na niezwykle tajemniczym z naukowego punktu widzenia Księżycu Ziemi. Wyróżnia się on bowiem i wielkością, i siłą oddziaływania na naszą planetę, co stanowi przedmiot zainteresowania naukowców na całym świecie. Twórcy serialu „Planety” odpowiadają także na szereg pytań związanych z poszczególnymi „aktorami” w naszym układzie: dlaczego rdzeń Ziemi składa się z niklu i żelaza, a Jowisza z metalicznego wodoru; dlaczego Saturn jest brązowy; dlaczego jedne planety są skaliste, inne zaś są gigantycznymi, gazowymi kulami. To punkt obowiązkowy dla każdego miłośnika kosmosu niezależnie od wieku, zrealizowana rzetelnie, z dbałością o szczegóły i naukową dokładność oraz zachwycająca zdjęciami i obrazem.

„Był sobie kosmos”, wersja zremasterowana

Na koniec propozycja animowana, jednak nie mniej naukowa, niż spektakularne produkcje dokumentalne. To klasyk, który pamiętamy z dzieciństwa i który wciąż warto odświeżyć, a także pokazać najmłodszym, którzy lubią oglądac filmy o kosmosie. „Był sobie kosmos” to wciągająca, fabularyzowana opowieść o odkrywaniu nowych planet i galaktyk, dająca pretekst do przystępnego wyjaśniania zagadnień związanych z kosmosem. Bohaterowie zostają przeniesieni w na planetę Omega, gdzie szukają możliwości kontaktu z innymi formami życia. Ich wrogiem jest bezwzględny władca konstelacji Kasjopei, z którym przyjdzie się im w końcu zmierzyć. Seria składa się z 26 odcinków o długości około 25 minut, a jej atutem jest także świetna polska wersja językowa, z ciekawymi dialogami i perfekcyjnym dubbingiem.