Co to jest klucz nastawny i jakie ma odmiany?

Na początek krótkie wyjaśnienie – klucz nastawny to rodzaj narzędzia ręcznego o regulowanym dystansie między szczękami roboczymi. Na pewno spotkałeś się z różnymi typami takiego klucza podczas pracy. Najpopularniejszymi rodzajami narzędzi tego typu są klucze:

  • francuskie;
  • szwedzkie;
  • angielskie;
  • hydrauliczne;
  • typu „żabka”;
  • samozaciskowe;
  • przeznaczone tylko do rur;
  • hakowe.

Aby nie zagubić się w gąszczu wszystkich dostępnych rodzajów, postaramy się dobrze je scharakteryzować. Dzięki temu dowiesz się, do jakich prac nadaje się konkretny rodzaj narzędzia.

Klucze nastawne do prac instalacyjnych

Zacznijmy od narzędzi, które będą szczególnie przydatne przy pracach hydraulicznych i gazowych. Zaliczają się do nich klucze: francuskie, szwedzkie, hydrauliczne, do rur.

Klucz nastawny francuski – dla kogo będzie odpowiedni?

Prawdziwy klucz francuski ma obustronne szczęki, których dystans regulowany jest przy pomocy obrotowej prowadnicy umieszczonej w rękojeści. Dzięki temu możliwe jest płynne sterowanie rozwartością szczęk i dopasowanie ich do wielkości śruby. Taki mały klucz nastawny francuski jest szczególnie polecany do prac hydraulicznych. Może on występować w wariantach o sporym rozstawie chwytaków lub stosunkowo niewielkim. Radełkowana rękojeść wykorzystana w wielu modelach, zapewni dobry chwyt narzędzia.

vorel klucz

Klucz szwedzki nastawny – komu potrzebny?

To również jeden z przedstawicieli akcesoriów do prac hydraulicznych. Klucz szwedzki nastawny charakteryzuje się dwiema rękojeściami, z których górna pozostaje nieruchoma, podobnie jak jej szczęka. Na dolnej natomiast umieszczona jest regulacja gwintowa ze śrubą kontrującą. To ona zapewnia wstępne dystansowanie szczęk. Podczas zaciskania rękojeści możliwe jest też przesunięcie dolnej szczęki względem górnej dla uzyskania optymalnego dystansu. Taki klucz nastawny przydaje się do prac hydraulicznych wymagających pewnego chwytu i użycia sporej siły.

klucz nastawny szwedzki

Klucz do rur przydatny przy pracach hydraulicznych

Ten rodzaj narzędzia przygotowano z myślą o wyjątkowo opornych i zapieczonych rurach. Taki klucz nastawny do rur charakteryzuje się wzmocnioną konstrukcją, dzięki czemu jest bardzo odporny i nie pęka podczas przykładania bardzo dużej siły w trakcie pracy. Gdy bierzesz pod uwagę zakup klucza do rur, pomyśl o jego maksymalnej szerokości roboczej szczęk. Zwykle producenci określają maksymalną średnicę rury, z którą poradzi sobie konkretny model klucza.

klucz do rur

Nastawny klucz hydrauliczny do zadań specjalnych

Wśród typowych kluczy nastawnych nie mogło zabraknąć przedstawiciela niezbędnego do prac monterskich. Klucz nastawny hydrauliczny charakteryzuje się unikalną budową szczęk, która zapobiega wyślizgiwaniu się przedmiotu. Ma to szczególne znaczenie, gdy jego powierzchnia jest mokra lub wykonana ze śliskiego tworzywa. Klucz nastawny tego rodzaju umożliwia przyłożenie bardzo dużej siły i jest szczególnie zalecany do trudnych i wymagających prac instalacyjnych oraz napraw.

Uniwersalne klucze nastawne do prac instalacyjnych i monterskich

Pozostałe typy narzędzi ręcznych nasadowych mogą służyć nie tylko przy pracach hydraulicznych. Wiele z nich znajduje zastosowanie monterskie lub instalacyjne.

Klucz nasadowy typu angielskiego – komu się przyda?

To chyba najbardziej popularny ze wszystkich kluczy nastawnych. Potocznie każdy tradycyjny klucz nastawny nazywa się angielskim, bo właśnie tam został opatentowany. Jego budowa charakteryzuje się jedną rękojeścią z delikatnie spłaszczoną powierzchnią. Może być pokryta tworzywem sztucznym, dzięki czemu nie wyślizgnie się z dłoni. Regulacja odbywa się poprzez specjalne pokrętło ślimakowe i umożliwia przesuw dolnej szczęki. Często taki klucz angielski posiada specjalną miarkę, która pozwala na dokładne dopasowanie do rozstawu śruby czy nakrętki. To narzędzie przeznaczone do prac monterskich, drobnych napraw i odkręcania elementów z nakrętkami.

klucz nastawny stanley

Klucze nasadowe typu „żabka” – gdzie się przydadzą?

To bardzo prosty w budowie i uniwersalny typ narzędzia. Takie szczypce bazują na dwóch rękojeściach i dolnych przesuwnych szczękach. Ich regulacja odbywa się przy pomocy prowadnicy umieszczonej na specjalnej śrubie o nieregularnych kształtach. Dzięki temu dochodzi do zaklinowania się bolca i uzyskania odpowiedniego rozstawu. Klucz „żabka” jest przydatny do majsterkowania w przydomowym garażu. Pozwala na płynną regulację rozmiaru szczęk i przyłożenie odpowiedniej siły.

https://www.empik.com/klucz-zabka-juco-250-mm-juco,p1209055671,dom-i-ogrod-Klucze samozaciskowe – specjalistyczne narzędzie do różnych prac

Narzędzie bazujące na automatycznym systemie zaciskowym szczególnie przydaje się w trudnodostępnych miejscach. Nie ma przy tym znaczenia, czy musisz odkręcić zapieczoną nakrętkę, rurę, czy inny element. Taki klucz nastawny samozaciskowy ma zastosowanie wtedy, gdy nie możesz użyć jednocześnie dwóch dłoni do pracy. Może być przydatny w pracach hydraulicznych, ale też podczas naprawy auta.

klucz samozaciskowy

Klucze hakowe do zadań specjalnych

W tym przypadku mowa o chyba najbardziej oryginalnym kluczu ze wszystkich. Opisywany duży klucz nastawny ma budowę haka, szczególnie w swojej górnej części. Może on być nieruchomy lub posiadać płynną regulację. Służy przede wszystkim do odkręcania nakrętek z zerwanym gwintem lub uszkodzonych elementów. Bardzo dobrze radzi sobie z elementami o niestandardowych wariantach odkręcania, takich jak hydranty zewnętrzne.

klucz hakowy uniwersalny

Jak wybrać odpowiedni klucz nastawny dla siebie?

Podstawowym kryterium wyboru powinno być zastosowanie. Najbardziej uniwersalne ze wszystkich przyrządów to klucze angielskie, żabki i samozaciskowe. Gdy potrzebujesz czegoś bardziej specjalistycznego, odpowiedniego do wymagających zadań i odkręcania zapieczonych rur, wybierz klucz hydrauliczny lub szwedzki. A jeśli poszukujesz klucza niewymagającego ciągłego obracania, możesz poszukać ulubionego narzędzia w wersji z grzechotką.

 

Zdjęcie okładkowe - źródło: Shutterstock