Uwaga! Ten artykuł ma charakter wyłącznie edukacyjny. Nie służy samodiagnozie i samoleczeniu i w żadnym wypadku nie może zastąpić indywidualnej porady lekarskiej.
Co to jest jęczmień?
Jęczmień (łac. hordeolum) to potoczna nazwa ostrego bakteryjnego zakażenia gruczołów łojowych i potowych brzegów powiek. Najczęstszą przyczyną jęczmienia jest infekcja gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus) lub innymi bakteriami. Zakażeniu mogą ulegać:
- gruczoły Meiboma, które produkują łojową wydzielinę natłuszczającą gałki oczne i wewnętrzne brzegi powiek.
- gruczoły Zeissa lub Molla, które natłuszczają mieszki włosowe rzęs i brzegi powiek między rzęsami.
Jakie są objawy jęczmienia?
Głównym objawem jęczmienia jest zaczerwieniony, bolesny guzek przy brzegu powieki. Powstaje, kiedy zakażone gruczoły łojowe ulegają obrzękowi i tworzy się w nich ropa. Obrzęk sprawia, że odprowadzanie na zewnątrz łojowej wydzieliny i ropy jest utrudnione. Rozdęty i zakażony gruczoł tworzy zapalny guzek, który zwykle boli pod dotknięciem. Czasem guzek jest zaczerwieniony, a czasem żółtawy, jeżeli zebrana ropa „prześwituje” przez cienką skórę powieki. W cięższych przypadkach guzków może być więcej niż jeden, a obrzęk może obejmować całą powiekę.
Czy jęczmień na oku jest groźny?
W większości przypadków jęczmień nie stanowi zagrożenia dla zdrowia ani życia, często mija samoistnie w ciągu kilku do kilkunastu dni. Długo trwający lub nawracający w tym samym miejscu jęczmień może przekształcić się w gradówkę, czyli przewlekłe zablokowanie ujścia gruczołu Meiboma. Skutkuje to powstaniem guzka, który nie boli, ale może utrzymywać się miesiącami. Chociaż jęczmień i gradówka to dwie różne dolegliwości, to nieleczony jęczmień może czasem do gradówki prowadzić, a wtedy często konieczna jest interwencja okulisty.
Leczenie jęczmienia
Często jęczmień mija samoistnie, bez specjalistycznego leczenia. Istnieją też domowe metody ułatwiające pozbycie się jęczmienia z oka. Jeśli okażą się nieskuteczne, trzeba zgłosić się do lekarza pierwszego kontaktu lub okulisty.
Domowe sposoby na jęczmień
Aby przyspieszyć zejście jęczmienia, należy ułatwić odpływ wydzieliny z zakażonego gruczołu. Jak to zrobić?
- Poprzez suche, ciepłe okłady, które mają upłynnić zalegającą wydzielinę i ropę. Należy stosować je przez 10-15 minut kilka razy dziennie. Temperatura nie powinna być zbyt wysoka, aby nie poparzyć powiek i delikatnych okolic oczu. Jako ciepły kompres może służyć mała buteleczka z ciepłą wodą, lekko przestudzone, ugotowane jajko w skorupce lub specjalny żelowy lub gryczany kompres na powieki.
- Po ciepłym kompresie można zastosować delikatny masaż obrzmiałego miejsca, aby odprowadzić wydzielinę na zewnątrz. Jeśli jęczmień jest na górnej powiece, to masaż powinien być z góry na dół, a jeśli na dolnej – masujemy z dołu do góry, ponieważ gruczoły Meiboma, Zeissa i Molla uchodzą do brzegów powiek.
Gwarancja najniższej ceny
Gwarancja najniższej ceny
Uwaga! Jęczmienia nie wolno przekłuwać ani wyciskać. Nie wolno także dezynfekować go spirytusem ani octeniseptem, ani innymi środkami nieprzeznaczonymi do przemywania oczu. Można w ten sposób poważnie uszkodzić sobie wzrok!
Czy pocieranie obrączką pomaga na jęczmień?
Popularnym „babcinym” sposobem na jęczmień jest pocieranie powieki srebrną lub złotą obrączką. Rzekomo ślady złota lub srebra mają działać odkażająco i leczniczo. Jeśli jednak pocieranie obrączką w ogóle może pomóc, to nie ze względu na antybakteryjne działanie metalu (które w takiej formie jest żadne), ale ze względu na sam fakt masażu, który ułatwia odblokowanie ujścia gruczołów i ich oczyszczenie z ropy.
Kiedy iść do lekarza?
Jeśli ciepłe kompresy i delikatne masaże na jęczmień nie przyniosą poprawy w ciągu kilku dni, to należy zgłosić się do lekarza. Można iść do lekarza rodzinnego, który w razie potrzeby wystawi skierowanie do okulisty. Lekarz może przepisać maści lub krople do oczu z antybiotykiem, a jeśli i to nie pomoże – zdecydować się na chirurgiczne nacięcie i oczyszczenie zakażonego gruczołu. Nie należy na własną rękę stosować żadnych leków do oczu, można co najwyżej przemywać je sterylną solą fizjologiczną. Bezwzględnie też nie wolno stosować do oczu maści z antybiotykami bez recepty, przeznaczonych do stosowania na skórę. Preparaty, które nie są przeznaczone specjalnie do oczu, mogą działać szkodliwie na wzrok, a nawet trwale go uszkodzić.
Do lekarza należy zgłosić się jak najszybciej, jeśli do „zwykłego” jęczmienia dołączą inne, niepokojące objawy, takie jak:
- obrzęk powiek i rogówki, zaczerwienienie, zasinienie lub wytrzeszcz oka,
- ból oka, ból przy poruszaniu gałką oczną,
- gorączka lub powiększenie węzłów chłonnych (mogą one wskazywać na infekcję ogólną),
- wypadanie rzęs w miejscu jęczmienia,
- zaburzenia widzenia.
Jeśli jęczmień lub podobny stan zapalny często nawraca, to lekarz może zalecić dodatkowe badania, aby wykluczyć ewentualny proces nowotworowy.
Jak zapobiegać powstaniu jęczmienia?
Podstawą profilaktyki jęczmienia jest właściwa higiena powiek i oczu. Oto podstawowe zasady:
- unikaj pocierania oczu dłońmi, szczególnie nieumytymi. Jeśli konieczne jest przetarcie oczu lub wyjęcie ciała obcego, użyj czystej chusteczki higienicznej;
- nie pożyczaj kosmetyków do makijażu oczu, nie używaj testerów kosmetyków w sklepach (tuszów do rzęs, cieni do powiek itp.). Ponieważ testery są dotykane przez wiele osób, mogą zawierać bogatą kolekcję najróżniejszych bakterii i wydzielin;
- nie używaj kosmetyków po upływie terminu przydatności;
- nigdy nie zapominaj o starannym demakijażu oczu wieczorem;
- jeśli masz tendencję do stanów zapalnych powiek, możesz dodatkowo używać specjalnych, sterylnych płynów lub chusteczek do oczyszczania i pielęgnacji powiek,
- kiedy masz zapalenie spojówek lub jakikolwiek stan zapalny oczu lub powiek, zrezygnuj na ten czas z noszenia soczewek kontaktowych.
Bibliografia
- Carlisle RT, Digiovanni J. Differential Diagnosis of the Swollen Red Eyelid. Am Fam Physician. 2015 Jul 15;92(2):106-12. PMID: 26176369.
- Bragg KJ, Le PH, Le JK. Hordeolum (Archived). 2023 Jul 31. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2024 Jan–. PMID: 28723014. Link: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441985/ (dostęp: 27.08.2024),
- Dr n. med. Arkadiusz Pogrzebielski, „Jęczmień na oku - przyczyny, jak się go pozbyć, czy jest groźny?”, artykuł w serwisie Medycyna Praktyczna dla pacjentów. Link: https://www.mp.pl/pacjent/okulistyka/chorobyoczu/chorobypowiekiukladulzowego/86721,jeczmien-na-oku-przyczyny-jak-sie-go-pozbyc-czy-jest-grozny (dostęp: 26.08.2024),
- Dr hab. n. med. Dorota Pojda-Wilczek, „Leczenie chorób powiek”, artykuł w serwisie Medycyna Praktyczna dla lekarzy. Link: https://www.mp.pl/medycynarodzinna/ekspert/pytania-do-eksperta/151746,leczenie-chorob-powiek-pytania-do-eksperta (dostęp: 26.08.2024).
Komentarze (0)